Wil je als bedrijf met minimale inspanning een maximale bijdrage aan de maatschappij leveren? Hang dan je AED – dat stroomstootapparaat tegen hartstilstand – buiten en meld ‘m aan bij HartslagNu. Daarmee worden honderden levens per jaar gered, weet risicodeskundige Raymond van der Heide.

Dit wordt een ander soort column dan u van mij gewend bent. Het gaat over een project waaraan ik persoonlijk actief meedoe. En ieder bedrijf in Nederland dat een AED (automatische externe defibrillator) aan de muur heeft hangen, kan meedoen. En wel door die AED buiten te hangen, zodat mensen er 24/7 bij kunnen. En door de AED aan te melden bij HartslagNu. Daardoor treedt een netwerk van burgerhulpverlening in werking en kunnen honderden mensenlevens per jaar gered worden. Een betere vorm van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) kan ik me moeilijk indenken.

Zelf heb ik twee keer in mijn leven meegemaakt dat iemand om me heen ter plekke een hartaanval kreeg. Dat is een bijzonder ingrijpende ervaring. De eerste keer was in een Chinees restaurant. Een vrouw naast onze tafel stond plotseling op en viel daarna op de grond. Ik wist totaal niet wat ik moest doen. Uiteindelijk arriveerden de hulpdiensten natuurlijk, maar de vrouw overleed helaas.

Hartstilstand op acceptgirobus

Ook omdat ik twee kinderen heb, heb ik daarna mijn EHBO-diploma gehaald. Dat kwam goed van pas toen ik zoiets een tweede keer meemaakte, in een bankgebouw. Een vrouw kreeg een hartaanval en viel op de acceptgirobus. Ik kon toen helpen met reanimeren. Deze vrouw overleefde het.

Ze had geluk, want gemiddeld overleven 23% van de slachtoffers een harstilstand. Dat percentage is van veel zaken afhankelijk, onder meer van de snelheid waarmee gestart wordt met reanimatie en het inzetten van de AED. Met iedere minuut vertraging daalt de overlevingskans met 10%. Na zes minuten is de kans op blijvende hersenschade groot.

In de praktijk doen hulpdiensten er vaak beduidend langer over dan zes minuten. Om die reden begon AMC-cardioloog Ruud Koster in 2010 een project dat inmiddels vele Nederlanders met een hartstilstand het leven heeft gered. AED’s waarmee je in ongeveer 50% van de gevallen het hart weer op gang kan brengen, werden op initiatief van Koster en verschillende ambulanceregio’s vanaf dat moment zo veel mogelijk buiten opgehangen.

Via netwerk HartslagNu kunnen organisaties en bedrijven hun AED aanmelden. Tegelijk sloten duizenden vrijwilligers (na een training van een avondje) zich als ‘reanimatie-burgerhulpverlener’ aan bij het netwerk. Komt er via 112 een melding van een harstilstand binnen, dan krijgen maximaal 30 burgerhulpverleners rondom de dichtstbijzijnde AED en rondom het slachtoffer een bericht. De helft spoedt zich naar de AED, de andere helft naar het slachtoffer.

Overleving van 9 naar 70%

Op die manier lukt het vaak wél binnen zes minuten het hart weer op gang te brengen. De overlevingskansen zijn daardoor enorm gestegen. Voor de opkomst van AED en het netwerk lag de overlevingskans bij een hartstilstand wereldwijd rond de 9 a 10%. Als omstanders met een AED binnen zes minuten een elektrische schok weten toe te dienen, stijgt dat percentage tot 40 a 70% blijkt uit Amerikaans onderzoek.

Ook ik heb me onlangs aangemeld als reanimatie-burgerhulpverlener, nadat ik in mijn woonplaats Harlingen een gesprek had met Guerchôm van Iperen. Hij is projectleider bij Fryslân Hartveilig, een van de vele regionale stichtingen die de promotie doen voor HartslagNu. Heb je als bedrijf interesse om je AED aan te melden, lees dan mijn interview met hem hieronder.

Jullie bezoeken bedrijven in Friesland en vragen hen om mee te doen aan HartslagNu. Zeggen veel bedrijven ja tegen jullie verzoek?

‘Ja, bedrijven kunnen zo tegen minimale kosten veel betekenen voor hun directe omgeving. Ze zeggen bijna allemaal ja.’

Zijn die AED’s van bedrijven echt nodig om een dekkend netwerk te krijgen?

‘Absoluut. Toegankelijke AED’s hangen weliswaar bij huisartsen, tandartsen, sportverenigingen en hotels, maar dat is echt veel te weinig om dit systeem goed te laten functioneren. Bovendien zijn ook die niet allemaal aangemeld. Het systeem werkt alleen als het bedrijfsleven massaal meedoet. De meeste bedrijven hebben overigens al een AED. Maar die hangt vaak bij de receptie, waardoor hij alleen te gebruiken is tijdens kantooruren.’

Wat kost het een bedrijf om de AED buiten te hangen en aan te melden bij HartslagNu?

‘Dat aanmelden kost niets. Omdat de AED niet tegen vorst kan, is er wel een speciaal kastje nodig. Dat kost rond de 700 euro, minder dan de helft van de prijs van de AED zelf. Bedrijven betalen dit vaak uit hun MVO-potje.’

Zijn ze buiten niet makkelijk te stelen? Of maken vandalen ze wel eens kapot?

‘Dat gebeurt in de praktijk zelden. Veel bedrijven sluiten de kast af met een cijferslot. De reanimatie-burgerhulpverleners krijgen bij een melding de code van het cijferslot.’

Zelf ben ik pas kort lid van HartslagNu. Ik kreeg pas één keer een oproep via de app, maar die zag ik niet op tijd. Hoe erg is dat?

‘Dat is geen probleem. Daarom sturen we bij een hartstilstand aan maximaal dertig burgerhulpverleners binnen 1500 meter van het slachtoffer en de dichtstbijzijnde AED een oproep. Als je niet kunt, bijvoorbeeld omdat je een klein kind thuis hebt, moet je niet komen. Mijn ervaring is dat er gemiddeld vijf mensen op een melding afkomen. Daarmee functioneert het prima. Vorig jaar zijn er overigens gemiddeld dertien oproepen per dag verzonden.’

Zoeken jullie naast extra bedrijfs-AED’s ook extra reanimatie-burgerhulpverleners?

‘Jazeker, in heel Nederland zijn er ruim nu ruim 170.000 burgerhulpverleners en een kleine tienduizend aangemelde AED’s. In veel gebieden zijn er van beide nog te weinig. We vragen aan bedrijven ook om te stimuleren dat hun medewerkers reanimatie-burgerhulpverlener worden.’

Ik heb zelf een EHBO-diploma gehaald, daarmee kan ik een AED bedienen. Die EHBO-cursus kostte me 250 euro, waarvan ik 150 euro terugkreeg van mijn ziektekostenverzekeraar. Zo’n bedrag kan voor sommige mensen te veel zijn.

‘Je hebt geen EHBO-cursus nodig, een reanimatiecursus volstaat. Die duurt een avond en kost 25 tot 35 euro. Afhankelijk van je verzekeraar kun je een deel terugkrijgen. Werkgevers kunnen die kosten natuurlijk ook voor hun rekening nemen.’

Hoeveel mensenlevens redt HartslagNu nou precies?

‘Dat is moeilijk exact uit te rekenen. Jaarlijks krijgt een op de duizend Nederlanders een hartstilstand. Dat zijn 17.000 mensen. Als het netwerk landelijk dekkend is, dan kun je – afgaande op wetenschappelijk onderzoek – stellen dat HartslagNu duizenden mensenlevens per jaar zal redden.’

Kortom, het is zeker de moeite waard om een AED aan te melden bij HartslagNu en meer mensen te motiveren. Dat probeer ik met deze blog te doen. Een hartstilstand kan immers iedereen uit je vriendenkring of familie overkomen. Het lijkt me dan ook niet meer dan normaal om uit die luie stoel te komen en je aan te melden voor een EHBO- of reanimatiecursus. Jij wilt toch ook weten wat je moet doen in een noodsituatie!

In een reeks bijdragen laat risico-expert Raymond van der Heide van Interpolis bedrijven zien hoe ze doordacht kunnen omgaan met risico’s. Interpolis is partnerexpert van Business Insider Nederland.